THEMA: BELEID EN ORGANISATIE
|
| Starten met CLIL |
Hoe begin je als school met CLIL? Hoe zet ik een CLIL-programma op van nul af aan? Waar vind ik informatie of advies? Allemaal vragen die een beginnende school zich kan stellen. Vaak begint CLIL bij een idee van enkele enthousiaste leerkrachten, maar dit enthousiasme moet in concrete kaders geleid worden. In deze sessie lichten we deze kaders toe en kijken we welke keuzes de school kan maken. |
| Het CLIL-dossier |
Voordat een school met CLIL mag beginnen, gaat er een voorbereidend proces aan vooraf. Het CLIL-dossier voor de overheid vormt daar de schriftelijke neerslag van. Wat zijn de vereisten van zo’n dossier? Hoe begin je eraan? Hoe maak je de meeste kans om groen licht te krijgen? In deze sessie krijg je niet alleen een leidraad voor het opstellen van een succesvol CLIL-dossier en een optimale voorbereiding van je CLIL-traject, je maakt ook kennis met good en bad practices. Je leert de valkuilen vermijden en de opportuniteiten benutten. |
| Samenwerken in een CLIL-team |
Scholen die met CLIL starten of gestart zijn, staan voor interessante uitdagingen. Om de CLIL-vernieuwing duurzaam en efficiënt te implementeren, de opvolging en ondersteuning van het leerproces te optimaliseren en de kwaliteit van het CLIL-project te garanderen, heeft een school een goed werkend CLIL-team nodig. In deze sessie leer je wie daar idealiter deel van uitmaakt, hoe de verantwoordelijkheden verdeeld worden en hoe je van dit CLIL-team een succesverhaal maakt. |
| Een CLIL-team leiden |
Als CLIL-coördinator of CLIL-coach geef je leiding aan het CLIL-team. Je inspireert, coördineert en staat in nauw contact met je directie betreffende het verder uitbouwen van CLIL op je school. Je bepaalt mee de prioriteiten en leidt de werking van het CLIL-team in goede banen. Je zorgt voor intervisie en stimuleert collegiale consultatie. Kortom, je zorgt voor een bruisende mini-professionele leergemeenschap binnen het CLIL-team. Daarnaast sla je ook een brug met de rest van het korps. |
THEMA: CLIL-DIDACTIEK
|
|
CLIL-didactiek: de basis
|
In deze sessie gaan we na wat CLIL inhoudt op klasniveau:
- hoe slaag je er als zaak- of praktijkvakleerkracht erin om je leerinhouden (die soms in het Nederlands al moeilijk zijn voor de leerlingen) in een vreemde taal aan de man of vrouw te brengen?
- hoe bied je ondersteuning aan je leerlingen zodat de vreemde taal geen struikelblok is?
- hoe zorg je ervoor dat de leerlingen de doeltaal gebruiken?
- welke didactische principes kenmerken de zogenaamde ‘CLIL-didactiek’?
- hoe pak je concreet een les aan?
De sessie biedt theoretische kaders, evenwel steeds doorspekt met praktijkvoorbeelden. De deelnemers ervaren bijwijlen aan den lijve wat de kenmerken van een CLIL-les zijn. Nadien volgt een reflectie en zoomen we in op de didactische principes die aan CLIL ten grondslag liggen.
Na de sessie heb je een duidelijk beeld van de basiskenmerken van de CLIL-didactiek. |
|
|
Voorkennis activeren binnen CLIL: niet zomaar een luxe
|
De introductie- of motivatiefase van een les krijgt binnen de CLIL-context een speciale invulling: de voorkennis wordt geactiveerd, niet enkel op het gebied van vakinhouden maar ook de nodige talige voorkennis komt aan bod. Bovendien zorgt de leerkracht ervoor dat de leerlingen in de juiste ‘mood’ gebracht worden voor de inhoud van de les. De lesinleiding wordt dus een krachtig instrument in de handen van de CLIL-leerkracht! |
| Actief leren |
Actief leren is het sleutelbegrip van de CLIL-didactiek. Daarmee staat of valt de CLIL-aanpak. Hoe realiseer je dit? In deze sessie maak je kennis met enkele werkvormen die uitermate geschikt zijn voor CLIL en die je meteen in je klaspraktijk kan inzetten. |
| Hoe doe je aan scaffolding binnen CLIL? |
Wie CLIL-didactiek zegt, zegt ‘scaffolding’. Dit begrip slaat op de ondersteuning die je je leerlingen biedt, zodat de vreemde taal geen struikelblok is. Hoe doe je aan scaffolding? In deze sessie leer je er alles over. |
| Een CLIL-thema uitwerken: van doelen tot didactisch materiaal |
Zodra je je inhoudelijke en talige doelen hebt vastgelegd, kan je op zoek naar gepast didactisch materiaal. Als CLIL-leraar probeer je zo veel mogelijk te werken met authentieke bronnen in de doeltaal. Je stoot dan meteen op twee problemen: enerzijds is dat bronnenmateriaal niet aangepast aan de Vlaamse eindtermen, anderzijds is het meestal te moeilijk qua taal. Hoe ga je daar mee om? En vooral: hoe construeer je het verdere verloop van je les of lessenreeks zodat je optimaal rekening houdt met de principes van goede CLIL-didactiek? Dat is vaak makkelijker gezegd dan gedaan. In deze sessie gaan we concreet aan de slag met voorbeelden, ook uit de lespraktijk van de deelnemers. |
| Talige strategieën inzetten in een CLIL-context |
Leerkrachten met een taal in hun onderwijspakket zijn zich bewust van taalstrategieën die hun leerlingen kunnen inzetten om beter te presteren in een (vreemde) taal. Maar hoe laat je die strategieën als CLIL-leerkracht in werking treden? Met andere woorden: hoe zorg je ervoor dat je leerlingen beter de vakinhouden begrijpen en zich beter uitdrukken in de doeltaal om de vakinhouden te verwoorden? |
| Werken met woordenschat |
Elk vak hanteert een massa vakterminologie. Bij CLIL is er de bijkomende moeilijkheid dat de leerlingen deze woordenschat in de vreemde taal moeten leren. Hoe werk je doelbewust aan deze competentie en zorg je ervoor dat je leerlingen het vakjargon vlot hanteren? In deze sessie maak je kennis met werkvormen die je in elk vakgebied kan inzetten om leerlingen vertrouwd te maken met de vakterminologie en de daaraan gekoppelde inhouden. Je leert hoe je je leerlingen hier oefenkansen biedt in de vreemde taal.
|
|
Je leerlingen stimuleren om de doeltaal te spreken
|
Op het gebied van receptieve vaardigheden (luisteren en lezen) boeken je leerlingen snel leerwinst. Maar hoe help je hen om de doeltaal ook productief te hanteren? In deze sessie zoomen we in op de spreekvaardigheid.
|
|
Schrijfopdrachten voorzien voor je CLIL-vak
|
Op het gebied van receptieve vaardigheden (luisteren en lezen) boeken je leerlingen snel leerwinst. Maar hoe help je hen om de doeltaal ook productief te hanteren? In deze sessie zoomen we in op de schrijfvaardigheid.
|
|
Evalueren binnen CLIL
|
Evalueren en feedback geven binnen een CLIL-context, hoe doe je dat? Wat als een leerling de inhouden wel beheerst, maar de doeltaal een hinderpaal vormt? En moet je die doeltaal ook evalueren? Na deze sessie beschik je over de achtergrondkennis om je leerlingen binnen een CLIL-context zo optimaal mogelijk te evalueren en over werkbare tools voor je klaspraktijk.
|
THEMA: TALIGE ASPECTEN VAN CLIL
|
|
CLIL en vreemdetaalverwerving
|
De invloed van CLIL op vreemdetaalverwerving kan moeilijk overschat worden.
|
|
De dubbele pet: CLIL-leerkracht maar ook taalleerkracht
|
Sommige leerkrachten zijn taalleerkrachten die hun zaakvak aanbrengen in de taal die ze ook als taal onderwijzen. Anderen hebben geen opleiding als taalleerkracht en onderwijzen enkel zaakvakken. Toch onderwijzen ze allebei in een vreemde taal. In welke mate wordt verwacht dat de CLIL-leerkracht voortbouwt of anticipeert op wat de leerlingen leren in de taallessen? En brengen zij de taal aan op dezelfde manier?
|
| Beter inspelen op elkaar: CLIL-vak en taalvak |
Voor een taalleerkracht van wie de leerlingen CLIL krijgen in de doeltaal, verandert het didactische landschap grondig. Je kan je niet meer veroorloven om les te geven zoals vóór het bestaand van CLIL. Je zal moeten inspelen op wat de leerlingen in hun CLIL-vak leren. Je komt erop terug, biedt flankerend onderwijs of anticipeert op talige én inhoudelijke aspecten. Je zal de taaltaken binnen jouw vak - althans ten dele - moeten afstemmen op die van je CLIL-collega.
Als CLIL-leerkracht is de taalleerkracht je bondgenoot. Een goede afstemming over talige en vakinhoudelijke inhouden is noodzakelijk, zodat jullie elkaar maximaal ondersteunen en aanvullen. Dit leidt tot een betere kwaliteit van jullie onderwijs, en dus tot een hoger leerrendement van de leerlingen.
In deze sessie vertrekken we van de concrete situaties binnen de school of scholengroep: afhankelijk van de leerlingen, talen en vakken gaan we na hoe taal- en vakleerkrachten elkaar kunnen aanvullen in functie van het leerproces van de leerlingen. |
